Rauni Magga Lukkari
| Rauni Magga Lukkari | |
|---|---|
_(15487703555)_(cropped).jpg) | |
| Riegádan | čakčamánu 30. beaivvi 1943:s[1] (81) |
| Čearddalašvuohta |  sápmelaš |
| Riikkavulošvuohta | |
| Bargu | |
| Ámmát | jorgaleaddji, girječálli, diktačálli, journalista ja oahpaheaddji |
| Giella | suomagiella, davvisámegiella, sámegielat ja dárogiella |
 Rauni Magga LukkariWikimedia Commonsas | |
Rauni Magga Lukkari (r. čakčamánu 30. 1943 Veahčahis) lea diktačálli ja jorgaleaddji.
Veahčahis bajásšaddan, Suomabealde Deanuleagi, Norgga ja Suoma rádjaguovllus. Eadni lei eret norggabeale, Njivggus Unjárggas, ja áhčči gis suomabeale. Rauni Magga Lukkari lea álo liikon čállit, skuvlaáiggis son oaččui rámi iežas čállosiid ovddas. Son barggai rievtti mielde duojárin, go son lei mánnán juo eatnistis oahppan duddjot. Son čállá davvisámegillii ja jorgala čállosiid. Son ássá dál Norggas, Romssas, gos lea orron maŋimuš 30 jagi, ja son jođiha iežas girjelágádusa, Gollegiella, gos almmustahttá jietnagirjjiid sámegillii ja guovttegielat girjjiid.
Son lea okta dain beakkáneamos sámi lyrihkkáriin earret Áillohaš. Su vuosttaš girji, Jieŋat vulget, almmustuvai jagis 1980, main divttain čielgasit boahtá ovdán nissonoaidnu. Jagis 1987 nammaduvvui son sámi evttohassan Davviriikkaid ráđi girjjálašvuođa bálkkašupmái girjjiinis Losses beaivegirji (1987). Jagis 1995 almmustuvai su girji Čalbmmihttu, mas fáddán dás leat biktasat, ja girji lea maid suomagillii. Dat lea maid čájáhusčállosin sámi gáktečájáhusas Sámi leanamuseas Roavvenjárggas Suomas.
Jagis 1996 vuittii son vuosttaš bálkkašumi sámi lágádusa, Davvi Girjji, girjjálašvuođagilvvus buoremus sámegiel originálagiehtačállosiin Árbeeadni diktagirjjiin. Son lea maid beakkán prologagirječálli girjjiiguin Ávvudivttat (2006), mii lea maid jietnagirjin mas čuojaheaba musihka Niko Valkeapää ja Georg Buljo. Dovdat du bures ge Lihkkoš almmái-monologain (2007), gos Rauni Magga Lukkari čállá vuosttaš geardde teahtera várás. Bihttá válljejuvvui Norgga dramatihkkafestiválii jagis 2007, mas Nationalteahtera Nils Ole Oftebro neaktá váldorolla, eatni jiellatgánda. Bihttá muitala hearvádit morašlaš garra bajásgeassima Deanuleagis. Jagis 2008 almmustahtii Lukkari " Dearvuođaid", mii lea diktačoakkáldat Ávvudivttat, jietnagirjin dárogiel teavsttain. Divttain lea ođđasit dikten Laila Stien ja almmustuvvan Leser søker bok- doarjagiin.
Buot Rauni Magga Lukkari girjjit, earret guokte vuosttas diktačoakkáldaga, leat jorgaluvvon eará gielaide, ee. dárogillii, suomagillii, eŋgelasgillii ja islánddagillii. Čálli dadjá ahte ii oktage sámi girječálli eale jos beare sámegillii čállá, ollu sápmelaččat eai máhte eaige beroš lohkat girjjiid iežaset eatnigillii. Okta sivva dasa lea Norgga, Suoma ja Ruoŧa garra assimilerenpolitihka, mii lea dahkan ahte sámegielas lea unnán stáhtus. Sámi nissona dilli sámi servodagas ja rádjaguovlluid eallin ja hástalusat leat guovddáš fáttát Rauni Magga Lukkari girjjiin. Son dovdá ahte nissonolmmožin lea sus maid heajut árvu girječállin go almmáiolbmočálliin, ja son dovdá ahte sus lea norggabeale sámiid gaskkas unnit stáhtus danne go son lea suomabealde eret. Son lohká ahte dážat eai earut sámiid eaige sámi čálliid dán láhkái. Čálli duostáge diktemušainis cuiggodit iežas servodaga diliid ja čuvgeha áššiid, maid birra ii hállojuvvo ollu. Son lea almmustahttán gávcci diktačoakkáldaga, ovtta teáhtermonologa, ovtta kåseriijagirjji ja ovtta bearašgirjji. Su divttat leat maid almmuhuvvon moanaid antologiijain. Rauni Magga Lukkari lea maid jorgalan moanaid girjjiid sámegillii, earret eret beakkán norgga čálliid Knut Hamsuna ja Jon Fosse girjjiid.
Čállosat ja girjjit
rievdatGirjjit
rievdat- Jieŋat vulget (1980)
- Báze dearvan, Biehtar (1981)
- Losses beaivegirji (1986)
- Mu gonagasa gollebiktasat (1991)
- Čalbmemihttu (1995)
- Árbeeadni (1996)
- The Time of the Lustful Mother/Morslodd/Árbeeadni 1999
- Dearvvuođat (1999)
- Ávvudivttat 2006
- Lihkošalmmái 2007
- LEX SÁPMI. Ja eará joccit/Og andre stubber 2009
Jorgalusat
rievdat- Laila Stien: Olle P ja imas beaivvás (1991)
- Einar Bragi: Vaikke jiehkki jávkkodivccii (1998)
- Marion Palmer: Utsatte strök/Rasis guovllut (1999)
- Kati-Claudia Fofonoff Eana áđai nuppebeliid (2000)
- Dás álget johtolagat. Barents guovllu antologia (2001, sámegillii Jovnna-Ánde Vest, Rauni Magga Lukkari ja Petter Johanas Lukkari)
- Riina Katajavuori: Gii halla (2004, sámegillii Rauni Magga Lukkari ja Petter Johanas Lukkari)
- Edith Södergran: Manin munnje eallin addui (2004, sámegillii Rauni Magga Lukkari ja Petter Johanas Lukkari)
Dutkamušat
rievdat- Hirvonen, Vuokko 1999: Sámeeatnama jienat. Sápmelaš nissona bálggis girječállin. DAT: Guovdageaidnu.
Eará siidduin
rievdat- Rauni Magga Lukkari Fárru čáppagirjjálašvuođa čállit ja teavsttat -siidduin
- Rauni Magga Lukkari, suomagillii
- ↑ a á Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480