Svalbárda

Dán artihkkalis dáidet leat čállinmeattáhusat. Jus háliidat, de divo daid ja váldde eret dan málle. Giitu!

Svalbárda (dárogillii: Svalbard, suomagillii: Huippuvuoret) leat Norgga sullot Árktisas. Dát sullot leat Eurohpa nannáma davábealde, sullii davvipola ja Norgga nannáma gaskkas. Svalbárdii gullet buot sullot ja bávttit gaskkal 74° ja 81° davvi govdodagas ja 10° ja 35° nuortta guhkkodagas. Stuorimus suolu lea Čohkkavárit (Spitsbergen), nubbin stuorimus lea Davvinuortaeana (Nordaustlandet) ja goalmmádin stuorimus Edgeøya. Longyearbyen lea hálddahusguovddáš dáid sulluide. Eará ásahusat, earret go dutkanguovddážat, leat dat ruošša ruvkeservodat Barentsburgas, dutkanservodat Ođđa-Ålesundas ja ásahusat ruvkedoaimma Sveagruvena dáfus. Buot dát sullot hálddašuvvojit bargoolbmás Svalbárddas. Sullot váldojuvvoje vuosttaš geardde atnui 16. ja 17. jahkečuođis, fálesbivdo-čoahkkananbáikin, muhto guđđui loahpas ávdin. 19. jahkečuođi álggus álggahuvvui beasošruvkedoaibma, mii dagahii ahte eambbo servodagat álggahuvvojedje dáid sulluide. Svalbárda-traktáhtta 9.beaivvi guovvamánu 1920 rájes dohkkeha norgga suverenitehta, ja Svalbárda-lágain 1925:s šadde sullot ollásii oassin gonagasriikii Norgii. Svalbárda-láhka etablerii maid Svalbárdda ekonomalaš friddjabáikin ja demilitariserejuvvon guovlun. Odne leaba Stuora Norgga Čohkkaváriid Beasoškompaniija ja dat ruošša Trust Arktikugol áidna ruvkesearvvit mat ain doaimmaheaba beasošdoaimma Svalbárddas. Dutkkan ja turisma leat šaddan dehálaš liigeealáhussan lassin Svalbárdda Universitehtaguovddážii ja Svalbárdda máilmmiviidosaš siepmanvárrehussii. Doppe eai leat luottat orrunbáikkiid gaskkal, ja olbmot vánddardit skuteriiguin, girdiiguin ja fatnasiiguin. Svalbárdda Girdišillju, Longyear, lea dat deháleamos kommunikašuvdna-verrát reasta máilbmái.

Sulloguovllus lea arktalaš klimá, muhto doppe lea lieggasit ja bivvalit go eara guovlluin seamma govdodatgrádain.

Stuorámus sullot

Svalbárdda stuorámus sullot leat:

Spitsbergen (37 673 km²)
Nordaustlandet (14 443 km²)
Edgeøya (5074 km²)
Barentsøya (1288 km²)
Kvitøya (682 km²)
Prins Karls Forland (615 km²)
Kongsøya (191 km²)
Bjørnøya (178 km²)
Svenskøya (137 km²)
Wilhelmøya (120 km²)