Erohusat artihkkala «Okteahttaláhka» veršuvnnaid gaskkas
Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
Ođđa artihkal «Okteahttaláhka» álggahuvvui: «'''Okteahttaláhka''' lea álkes láhka mii adnojuvvo kemiijas. Láhka cealká ahte atomat vigget ovttastuvvat dainna lá...» |
Čoahkkáigeassu váilu |
||
Gurgadas 1:
'''Okteahttaláhka''' lea álkes láhka mii adnojuvvo [[Kemiija|kemiijas]]. Láhka cealká ahte [[Atoma|atomat]] vigget ovttastuvvat dainna lágiin ahte juohke atoma [[Valeansaelektrovdna|olggumus elektrongaras]] leat gávcci [[Elektrovdna|elektrovnnat]]. [[Hydrogena]] ja [[helium]] leat spiehkastagat. Dainna lágiin atomat ožžot [[Árvogássa|árvogássa ráhkadusa]]. Go atoma lea dego árvogássa de dat lea nannoseabbo dábálaš [[Elektronkonfigurašuvdna|elektronkonfigurašuvnnaid]] ektui. Okteahttalága guoská ovddemustá [[Periodalaš vuogádat|periodalaš vuogádaga]] váldojoavkkuide, erenoamážit
Galgá atnit muittus ahte láhka ii dohkke atnit buot dáhpáhusain, go leat moadde spiehkastagat. Deháleamos spiehkastat lea ahte hydrogena ja helium sáhttet viggat oažžut duššefal ovtta elektrongara mas leat guokte elektrovnna.
Gurgadas 5:
Okteahttaláhka boahtá atnui go čilge elektrovnnaid sajádaga muhtun atomas. Elektrovnnat leat máŋga gearddis: K-garra, L-garra, M-garra jna, muhto guđe nai garas leat maiddái máŋga energiijagearddi. K-garrii čáhkket dušše guokte elektrovnna ja L-garrii fas gávcci. M-garas leat golbma energiijameari. Vuos dievvá vuolimus mearri guvttiin elektrovnnain, ja de gaskkamus mearri guđain elektrovnnain muhto ovdal go M-gara bajimus energiijamearri dievvá de N-gara vuolimus energiijamearri dievvá guvttin elektrovnnain. M-garrii čáhket logi elektrovnna.
[[Kalium]] lea [[vuođđoávnnas]] mas lea atomalohku 19. Sihke K-garra ja L-garra leat dievvan. Go M-garas leat gávcci elektrovnna de N-garra dievvagoahtá
| |||