Erohusat artihkkala «Haváijagiella» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
álgoálbmogiid gielat
oasit
Gurgadas 17:
}}
 
'''Haváijagiella''' (haváijagillii ''ʻŌlelo Hawaiʻi'') lea [[polynesialaš gielat|polynesialaš]], [[austronesialaš gielat|austronesialaš giellagoddái]] gullevaš giella, mii hállojuvvo [[Haváijasullot|Haváijasulluin]]. Haváijagiella lea Haváija álgoálbmoga álgoálgosaš giella, muhto dán áigge dušše hui unna oasáš (0,1–1 %) Haváija ássiin hállet haváijagiela. Hálliid lohkun lea árvvoštallojuvvon 1 000 – 20 000, muhto beaivválaš váldogiellan dat geavahuvvo dušše [[Niʻihau]] sullos.
 
==Guovlu==
Havaijagielas leat viehka unnán jietnadagat dahjege fonemat: earenoamážit konsonánttat – viđa oanehis ja viđa guhkes vokála /u, i, o, e, a, uː, iː, oː, eː, aː/ lassin – leat dušše gávcci: /p, k ~ t, ʔ, h, m, n, l, w ~ v/. Glottálaklusiilla /ʔ/ bustávva lea ''[[ʻokina]]''-nammasaš ʻ. Morfosyntávssa olis haváijagiella lea [[analyhtalaš gielat|analyhtalaš]] [[VSO]]-giella. [[Persovdnapronomen]]at leat 11, dasgo ovttaid-, guvttiid- ja máŋggaidlogu lassin lea maid erohus vuosttaš persovnna [[inklusiiva pronomenat|inklusiiva]] ja [[eksklusiiva pronomenat|eksklusiiva]] [[pronomen]]iid gaskkas: ''au'' 'mun', ''kāua'' 'moai duinna', ''māua'' 'moai suinna', ''kākou'' 'mii du haga' ja ''mākou'' 'mii duinna'.
Haváijagiella lea Haváija álgoálbmoga álgoálgosaš giella, muhto dán áigge dušše hui unna oasáš (0,1–1 %) Haváija ássiin hállet haváijagiela. Hálliid lohkun lea árvvoštallojuvvon 1 000 – 20 000, muhto beaivválaš váldogiellan dat geavahuvvo dušše [[Niʻihau]] sullos.
 
==Alfabehta==
Havaijagielas leat viehka unnán jietnadagat dahjege fonemat: earenoamážit konsonánttat – viđa oanehis ja viđa guhkes vokála /u, i, o, e, a, uː, iː, oː, eː, aː/ lassin – leat dušše gávcci: /p, k ~ t, ʔ, h, m, n, l, w ~ v/. Glottálaklusiilla /ʔ/ bustávva lea ''[[ʻokina]]''-nammasaš ʻ.
 
{| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF"
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | A a
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | E e
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | I i
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | O o
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | U u
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | H h
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | K k
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | L l
 
|-
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | M m
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | N n
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | P p
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | W w
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | ʻ
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
| style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" |
|}
 
==Giellaoahppa==
===Pronomenat===
Havaijagielas leat viehka unnán jietnadagat dahjege fonemat: earenoamážit konsonánttat – viđa oanehis ja viđa guhkes vokála /u, i, o, e, a, uː, iː, oː, eː, aː/ lassin – leat dušše gávcci: /p, k ~ t, ʔ, h, m, n, l, w ~ v/. Glottálaklusiilla /ʔ/ bustávva lea ''[[ʻokina]]''-nammasaš ʻ. Morfosyntávssa olis haváijagiella lea [[analyhtalaš gielat|analyhtalaš]] [[VSO]]-giella. [[Persovdnapronomen]]at leat 11, dasgo ovttaid-, guvttiid- ja máŋggaidlogu lassin lea maid erohus vuosttaš persovnna [[inklusiiva pronomenat|inklusiiva]] ja [[eksklusiiva pronomenat|eksklusiiva]] [[pronomen]]iid gaskkas: ''au'' 'mun', ''kāua'' 'moai duinna', ''māua'' 'moai suinna', ''kākou'' 'mii du haga' ja ''mākou'' 'mii duinna'.
 
==Syntáksa==
Morfosyntávssa olis haváijagiella lea [[analyhtalaš gielat|analyhtalaš]] [[VSO-giella]].
 
==Haváijagiel loatnasánit eará gielain==
Dovdoseamos álbmogiidgaskasaš haváijagiel loatnasánit leat ''ukulele'', ''tabu'' ja ''wiki'', mii mearkkaša haváijagielas 'johtil'.