Erohusat artihkkala «Suopma» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
Ohpuu (ságastallan | rievdadusat)
Čoahkkáigeassu váilu
Čoahkkáigeassu váilu
Gurgadas 30:
 
'''Suopma''' dahjege '''Suoma dásseváldi''' ([[suomagiella|suomagillii]] ''Suomi'', ''Suomen tasavalta'', [[ruoŧagiella|ruoŧagillii]] ''Finland'', ''Republiken Finland'') lea iehčanas [[dásseváldi]] [[Eurohpá]]s, [[Nuortamearra|Nuortameara]] [[almmiguovllut|nuortadavabealde]].
Suoma rádjeriikkat leat [[Ruoŧŧa]] [[almmiguovllut|oarjin]], [[Norga]] [[almmiguovllut|davvin]], [[Ruošša]] [[almmiguovllut|nuortin]] ja [[Suomaluokta|Suomaluovtta]] lulabealdelulábealde [[Estlánda|Estteeana]]. [[Ålánda]] lea demilitariserejuvvon autonomalaš eanangoddi, mii gullá Supmii.
 
[[Suoma vuođđoláhka|Suoma vuođđolága]] mielde Suoma riikkagielat leat suomagiella ja ruoŧagiella. Vuođđolága mielde [[Sámit|sámiin]] [[álgoálbmot|álgoálbmogin]], [[románain]] ja eará vehádatjoavkkuin lea vuoigatvuohta bajásdoallat ja ovddidit iežas giela ja kultuvrra.
 
Suoma oaivegávpot lea [[Helsset]] (suomagillii ''Helsinki'', ruoŧagillii ''Helsingfors''). Suomas leat sullii 5,3 miljovnnámiljovnna ássi. Suopma gullá [[EurohpaEurohpá Uniovdna|EurohpaEurohpá Uniovdnii]] ja [[Davviriikkat|Davviriikkaide]].
 
== Historjá ==
 
=== Ovdahistorjá ===
Suopma lei jieŋa vuolde maŋimus [[jiekŋabadji|jiekŋabaji]] áigge. Go jiekŋa álggii suddat sullii 10 000 jagi dassái, saddjii ja hápmii dat ollu eatnama. Vuosttas mearkkat ássiin leat s. jagis 8000 oKr. Sii ledje bivdit ja guolásteaddjit. Sii bivde omd. [[guovža|guovžžaid]], lottiid ja njuorjjuid. [[Eananduollu]] bođii Supmii s. 2000-1500 oKr. Olbmot gávppašedje goitge [[Ruošša]] ja [[Skandinávia]] guovllu ássiiguin. Suomas leat maiddai gávdnojuvvon badjel 60 [[báktemálemat|báktemálema]], mat leat eanáseanas govat ealliiguinelliiguin.
 
MetállagálvvuiMetállagálvui Suomas álge geavahit s. 1500 oKr. Oktasaččat jurddašit ahte [[ruovdeáigi]] bisttii Suomas gitta 1300-logu mKr rádjai. Dán áigge Ruoŧŧa ja [[Novgorod]] álge báhkkejit gilvvu Supmii.
 
''GalduGáldu: Suoma albmotmuseaÁlbmotmusea- web-siiddut http://www.nba.fi/natmus/museum/opetus/''
 
 
== Báikkálašhálddašeapmi ==
== Báikkálašhálddaseapmi ==
[[File:Map of Finland with provinces (numbered).png|thumb|left|Suoma leanat]]
Stáhta guovlohálddaseami dihte Suopma lea juhkojuvvon leanaide, mat leat dál guhtta (6).
Gurgadas 60:
5. [[Lappi leatna]]
 
6. [[Ålánda|Ålándda leatna]] lea stáhta guovddášhálddáhusaguovddášhálddahusa orgánisašuvdnaorganisašuvdna autonomalaš Ålándda eanangottis.
 
[[File:Helsinki Cathedral in July 2004.jpg|thumb|230px|[[Helsset]]]]
Gurgadas 66:
 
 
Dálá leatnajuohku lea leamašan ánus jagi [[1997]] rájes, goas dáhpáhuvai leatnaođastus. Boares leanat ledje oktiibuot 11 + Ålándda eanangoddi. Leatnahálddahusas ii leat válggain váljjejuvvonválljejuvvon ovddasteaddjit. Stáhta báikkálašhálddaseamibáikkálašhálddašeami dihte leanat leat juhkojuvvonjuhkkojuvvon 90 gihligottáigihligoddái.
 
== Geahča maid ==
Gurgadas 179:
[[kk:Финляндия]]
[[kl:Finlandi]]
[[kn:ಫಿನ್ಲ್ಯಾಂಡ್]]
[[kn:ಫಿನ್‍ಲ್ಯಾಂಡ್]]
[[ko:핀란드]]
[[koi:Суоми]]
Gurgadas 268:
[[szl:Finlandyjo]]
[[ta:பின்லாந்து]]
[[te:ఫిన్లాండ్]]
[[te:ఫిన్‌లాండ్]]
[[tet:Finlándia]]
[[tg:Финланд]]
Vižžojuvvon "https://se.wikipedia.org/wiki/Suopma" čujuhusas