Erohusat artihkkala «Entsyma» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
Čoahkkáigeassu váilu
Gurgadas 1:
Entsymat leat biologalaš katalyhtakatalyhtat ealli organismmain. Katalyhtat váikkuhit reakšuvnna leahtulehttui ja dat eai gola eaige reagere reakšuvnnain. Biologalaš katalyhtat leat eanet spesifihkka go katalyhtat mat eai leat orgánalašorgánalaččat. Entsymat leat dehálaš oassidehálaččat biebmosuddadeamis. OvdamearkaOvdamearkka dihte amylása mii lea čolggas. Amylása lea entsyma joavkkuentsymajoavku mii ludde stearkalasa. Gávdnojit entsymat mat veahkehit biebmosuddadeamis ja entsymat mat leat seallaid siste. Entsymat leat proteiidna joavkkuproteiinnat mat leat dehálašdehálaččat min goruhirupmašis. Juohke ieš gođetgeiešguđet entsyma leat heivejuvvon ovtta bárgguibargui, ovdamearka dihte jus oktadihto entsyma veahkeha biebmosuddadeamis, das lea dušše dat bargu. Badjel 3000 entsymat leat gávdnonfuomásuvvon.
 
 
=== Biebmosuddadan entsymat ===
Gorut dárbbaša entsymatentsymaid ja earálágan entsymain leat earálágan barggut. MuhtonMuhtin entymatentsymat leat biebmosuddeađanbiebmosuddedan entsymat, ja daid bargu lea luddet molekylatja dáinna lágiin smávvet molekylaid unnit molekylaidemolekylan. Leat biebmosuddeađanBiebmosuddadan entsymat gávdnojit njálmmis, čoavjjis ja čoliin. Lea dehálaš borrat earálágan biepmut main leat earálágan entsymat, danin go juohke entsymain lea erenomáš bargu. BiebmosuddeađanBiebmosuddadan entsymat ráhkaduvvot seallain, muhto loitojuvvotluitojuvvot olggos dohko gosa dat gullet. Leat earálágan entsymat juohke oasis biebmosuddadeamis.
 
Da leat moadde dovddus biebmosuddadan entsymat.
*Laktása - Ludde laktoselaktosa (Mielkke sohkarMielkesohkar)
*Diatása - Ludde ruonas stearkalasa
*Sukrása - Ludde moalkás stearkalasa ja- sohkkara
Gurgadas 13:
*Invertása - Ludde dábálaš gievkkansohkkara
*Glucoamylása - Ludde stearkalasa glukosii
*Pepsidna - Ludde proteiinnaid peptidaiepeptidan.
 
=== Entsymat seallain ===
Gávdno eará joavkku entsymat mat leat dehálaš seallain, daid entsymaid bargu lea váldit bajás energija biebmoávnnasasbiebmoávdnasis ja vurket buoidibuoiddi ja karbohydráhtatkarbohydráhtaid. EntsymatSealla seallainentsymat leat hui dehálašdehálaččat dánin godaningo dat dahket danseallaproseassaid vejolašja ráhkadit rehálaš ávnnas mat leatreakšuvvnaid seallasvejolažžan. DatDát entsymat leat dehálašdehálaččat proteiidnasyntesas, ávnnasmolsumisávdnasmolsumis ja fotosyntesas. Dát entsymat galget muddet ja doaimmahit reakšuvnnaid.
 
=== Bajásráhkadus ===
Vižžojuvvon "https://se.wikipedia.org/wiki/Entsyma" čujuhusas