Erohusat artihkkala «Entsyma» veršuvnnaid gaskkas
Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
Ođđa artihkal «Entsymat» álggahuvvui: «Entsymat leat biologalaš katalyhtat. Katalyhtat eai gola eaige reagere reakšuvnnain. Entsymat leat dehalaš oassi biebmosuddadeamis.<...» |
Čoahkkáigeassu váilu |
||
Gurgadas 1:
Entsymat leat biologalaš
=== Biebmosuddadan entsymat ===
Gorut dárbbaša entsymat ja earálágan entsymain leat earálágan barggut. Muhton entymat leat biebmosuddeađan entsymat, daid bargu lea luddet molekylat unnit molekylaide. Leat biebmosuddeađan entsymat njálmmis, čoavjjis ja čoliin. Lea dehálaš borrat earálágan biepmut main leat earálágan entsymat, danin go juohke entsymain lea erenomáš bargu. Biebmosuddeađan entsymat ráhkaduvvot seallain, muhto loitojuvvot olggos dohko gosa dat gullet. Leat earálágan entsymat juohke oasis biebmosuddadeamis.
Da leat moadde dovddus biebmosuddadan entsymat.
*Laktása - Ludde laktose (Mielkke sohkar)
*Diatása - Ludde ruonas stearkalasa
*Sukrása - Ludde moalkás stearkalasa ja- sohkkara
*Amylása - Ludde stearkalasa
*Maltása - Ludde sohkkara
*Invertása - Ludde dábálaš gievkkansohkkara
*Glucoamylása - Ludde stearkalasa glukosii
*Pepsidna - Ludde proteiinnaid peptidaie
=== Entsymat seallain ===
Gávdno eará joavkku entsymat mat leat dehálaš seallain, daid entsymaid bargu lea váldit bajás energija biebmoávnnasas ja vurket buoidi ja karbohydráhtat. Entsymat seallain leat hui dehálaš dánin go dat dahket dan vejolaš ráhkadit rehálaš ávnnas mat leat seallas. Dat entsymat leat dehálaš proteiidnasyntesas, ávnnasmolsumis ja fotosyntesas. Dát entsymat galget muddet ja doaimmahit reakšuvnnaid.
=== Bajásráhkadus ===
Muhtin entsymat leat dušše proteiidna, muhto eará entsymain lea dábálaš ahte dat leat gitta eará gaskaáigásaš ávnnasiin (Daid govččaduvvojit nubbe-buvttadáhkki). Dát ávnnas lea dábálaš moalkái orgánalaš molekyla.
|