Wikipedia

Erohusat artihkkala «Märät säpikkäät. Sápmi underground – Saamelaisten käyttöopas» veršuvnnaid gaskkas

Bláđe historjjá interaktiivvalaččat
← OvdditČuovvovaš earut →
Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
VisuálaWikiteaksta
→‎Vuostáiváldin: ref name="opettaja-s34">{{Neahttagáldu | čálli = Rautalahti, Heidi | namma = Vähemmistökielestä räiskyvästi | čujuhus = https://www.opettaja.fi/digilehti/42-43-2013/34-35 | beaivemearri = 18.10.2013 | olggosaddi = Opettaja | čujuhuvvon = 18.2.2020 | giella = {{fi}}}}</ref>
div.
Gurgadas 2:
 
==Ulbmiljoavku==
''Märät säpikkäät. Sápmi underground – Saamelaisten käyttöopas'' lea gudnečájáhus buot sápmelaččaide ja earenoamážit dat veahkeha [[suopmelaččat|suopmelaččaid]] ipmirdit sápmelaš álgoálbmoga. Girji lea oaivilduvvonoaivvilduvvon davvin mátkkošteaddji olbmuide, sápmelažžii liikostuvvan suopmelaččaide ja buohkaide, geat leat beroštuvvan [[Ultima Thule]] -kultuvrras.<ref name="girji-s8">{{Girjegáldu | Čálli= Aikio, K., Salminen E. ja West, S. | Namma = Märät säpikkäät. Sápmi underground - Saamelaisten käyttöopas | Jahki = 2013 | Siidu = 8 | Lassidiehtu = | Olggosaddinbáiki = Helsset| Olggosaddi = Johnny Kniga | Dovdolohku = ISBN 9789510399545 | Lohkanbeaivvi = 20.10.2013 | G ={{fi}}}}</ref> Skenet-siiddus leat árvalan, ahte váldoulbmiljoavku leat 20-30-jahkásaš náitalkeahtes olbmot, dasgo girji doallá sisttis olu irgidan- ja festenrávvagiid.<ref name="skenet">{{Neahttagáldu | čálli = Ylitalo, Silja | namma = Märät säpikkäät | čujuhus = http://www.skenet.fi/artikkeli/13/10/marat-sapikkaat| beaivemearri = 16.10.2013 | olggosaddi = Skenet | čujuhuvvon = 18.2.2020 | giella = {{fi}}}}</ref>
 
==Duogáš==
Gurgadas 8:
 
==Sisdoallu==
Bargu gieđahallá sámekultuvrra iešironiijalaččat<ref name="jk"/> ja lea juhkkojuvvon gávcci oassái [[Sápmi|Sámi]] jagiáiggiid mielde. [[Dálvi]], [[giđđadálvi]], [[giđđa]], [[giđđageassi]], [[geassi]], [[čakčageassi]], [[čakča]] ja [[čakčadálvi]] leat dego rámat loguide. Girjjis leat [[diehtogirji|diehtogirjeláganitdiehtogirjelágan]] fáktadieđut go fáddán leat ovdamearkka dihte [[suomaiduhttin]], [[boazodoallu|boazodoalu]] spirevahágat ja [[citysápmelaččat|citysápmelaččaid]] [[identiteahttakrisaidentitehtakriisa|identitehtakriissat]]t.<ref name="girji-s193-242">{{Girjegáldu | Čálli= Aikio, K., Salminen E. ja West, S. | Namma = Märät säpikkäät. Sápmi underground - Saamelaisten käyttöopas | Jahki = 2013 | Siidu = 193 ja 242 | Lassidiehtu = | Olggosaddinbáiki = Helsset| Olggosaddi = Johnny Kniga | Dovdolohku = ISBN 9789510399545 | Lohkanbeaivvi = 20.10.2013 | G ={{fi}}}}</ref><ref name="yt-2OwqWam0gxo">{{Neahttagáldu | čálli = | namma = Märät säpikkäät — Sápmi underground. Saamelaisten käyttöopas.| čujuhus = http://www.youtube.com/watch?v=2OwqWam0gxo | beaivemearri = 25.09.2013 | olggosaddi = Säpikkaat Underground| čujuhuvvon = 20.10.2013 | giella ={{fi}}}}</ref><!--liŋka ii doaimma: <ref name="levinyt"/> --> Giehtagirji gieđahallá maid sámiid historjjá, politihka ja duoji. Bargu sisdoallá goittotge maid suollemasat dieđu sámekultuvrras, dego rávvagiid lávus láhttemis. Girjjis leat gárvodan- ja ávvudanrituálat, njálgga reseapttat ja irgidanrávvagat.<ref name="skenet"/> Aikio ja West mielde girji leage dievva kultuvra, ráhkisvuohta ja ávvudeapmi. Salmisa mielde barggus oidnojit seahkálagaid boaresáigásaš antropologiija, humor ja duippideapmi.<ref name="girji-s8-9">{{Girjegáldu | Čálli= Aikio, K., Salminen E. ja West, S. | Namma = Märät säpikkäät. Sápmi underground - Saamelaisten käyttöopas | Jahki = 2013 | Siidu = 8 ja 9 | Lassidiehtu = | Olggosaddinbáiki = Helsset| Olggosaddi = Johnny Kniga | Dovdolohku = ISBN 9789510399545 | Lohkanbeaivvi = 20.10.2013 | G ={{fi}}}}</ref>
 
Fáttát leat olu ja danin artihkalatartihkkalat leat oalle oanehaččat.<ref name="skenet"/> Daid lassin giehtagirjjis leat smávva fáktaruvttot ja govat. Siiddut leat girjjagat ja ivdnát.<!--liŋka ii doaimma: <ref name="yle-2044966"/>--> Girjjis leat oasit main Salminen gieđahallá kultuvrra olggobeale olbmo oainnuid sámekultuvrra iešvuođaid birra.<ref name="girji-s50-51">{{Girjegáldu | Čálli= Aikio, K., Salminen E. ja West, S. | Namma = Märät säpikkäät. Sápmi underground - Saamelaisten käyttöopas | Jahki = 2013 | Siidu = 50&ndash;51 | Lassidiehtu = | Olggosaddinbáiki = Helsset| Olggosaddi = Johnny Kniga | Dovdolohku = ISBN 9789510399545 | Lohkanbeaivvi = 20.10.2013 | G ={{fi}}}}</ref> Mielde leat maid Aikio ja West intiima beaivegirjebihtát ja govat sudno iežaska ruoktoálbumiin, [[mánnávuohta|mánnávuođas]] ja lagas olbmuin.<!--liŋka ii doaimma: <ref name="levinyt"/> -->
 
Aikio ja West deattuheaba, ahte girji lea čállojuvvon sudno geahččanguovllus. Dat lea sudno mielde dušše oasáš sápmelašvuođas iige olles [[duohtavuohta]] álbmogis.<ref name="yt-2OwqWam0gxo"/> Maid Skenet-siiddus lohket, ahte girji ii leat dárkkuhuvvon čiekŋalis analysan, muhto baicce guovtti nuorra nissona suohtas ja persovnnalaš oaidnun sápmelašvuođas.<ref name="skenet"/>
 
==Vuostáiváldin==
Girji bođii olggos [[čakčamánu 30.|čakčamánu 30. beaivi]] 2013, ja dan gudnin sihke [[Helsset|Helssegis]] ja [[Anár]]is ordnejuvvojedje almmustahttindilálašvuođat.<!--liŋka ii doaimma: <ref name="yle-2044966"/>--><ref>https://www.facebook.com/events/168726286666478/?ref=22</ref> Madventures-joavkku [[Riku Rantala]] mielde girjji gánneha lohkat eandalii juos lea davás vuolgime amas čurboš. Maid girječálli [[Mikko-Pekka Heikkinen]] lea rábmon girjji.<ref name="girji-bearbma">{{Girjegáldu | Čálli= Aikio, K., Salminen E. ja West, S. | Namma = Märät säpikkäät. Sápmi underground - Saamelaisten käyttöopas | Jahki = 2013 | Siidu = bearbma | Lassidiehtu = | Olggosaddinbáiki = Helsset| Olggosaddi = Johnny Kniga | Dovdolohku = ISBN 9789510399545 | Lohkanbeaivvi = 20.10.2013 | G ={{fi}}}}</ref> [[Opettaja|Opettaja-bláđis]] suomagiela lektor Netta Walldén muital, ahte son áigu geavahit girjji eatnigiela diimmuin. Su mielde girji heive bures [[oahppogirji|oahppogirjji]] oktii.<ref name="opettaja-s34">{{Neahttagáldu | čálli = Rautalahti, Heidi | namma = Vähemmistökielestä räiskyvästi | čujuhus = https://www.opettaja.fi/digilehti/42-43-2013/34-35 | beaivemearri = 18.10.2013 | olggosaddi = Opettaja | čujuhuvvon = 18.2.2020 | giella = {{fi}}}}</ref> Dan sadjái Skenet-neahttasiidu kritisere barggu das, ahte gaskkohagaid dat čájeha sápmelašvuođa [[eksotihkka|eksotihkalaččabun]] go dat duohtavuođas leage. Goittotge siidu mieđiha, ahte stuorámus oassi girjji sisdoalus lea beroštahtti, dat lea čállojuvvon njuovžilit ja maid [[humor]] lea mielde. Girjjis oidno [[politihkka|polihtalašpolitihkalaš]] ja [[feminisma|feministtalaš]] vuođđu, ja dat váldá beali.<ref name="skenet"/>
 
==Gaskavuohta tv-prográmmii==
Ánne Kirste Aikio ja Suvi West leaba šaddan dovddusin [[Märät säpikkäät]] -prográmmas ({{g-se|Njuoska bittut}}). Girji spiehkasta prográmmas dien lahkái ahte dat gieđahallá sápmelašvuođa, go fas prográmmas lea gažaldat eanetge suopmelašvuođas.<ref name="yt-2OwqWam0gxo"/> Girjjis lea maid persovnalaččatpersovnnalaččat geahččanguovlu<!--liŋka ii doaimma: <ref name="levinyt"/> -->, ja nuppegežiid go prográmmas dahkkit eai doaimma [[neavttár]]a rolla mielde. Prográmma ja girjji stiillat leat seammasullasaččat, muhto girji ii liiggástala dahje generalisere seamma olu.<ref name="skenet"/>
 
==Geahča maid==
Vižžojuvvon "https://se.wikipedia.org/wiki/Märät_säpikkäät._Sápmi_underground_–_Saamelaisten_käyttöopas" čujuhusas