Erohusat artihkkala «Čielgeađa» veršuvnnaid gaskkas

'''Čielgeađa''' gullá [[Guovddášnearvafierbmi|guovddášnearvafierbmái]] (CNS). Čielgeađa, [[čielgeskoađđi|čielgeskoađit]] ja [[nearvaruohtas|nearvaruohttasat]] leat [[spinalkánala]]čielgekánala siste. Čielgeađa lea [[refleaksa|refleavssaid]] guovddáš. Čielgeađa jođiha ovdamearkka dihte [[čibberefleaksa]] sáddekeahttá signála [[vuoigŋašat|vuoigŋašiidda]]. Čielgeađa johtá oaivvis gitta gátnása rádjái (''os sacrum).''

Čielgeađa lea sylinderhámat struktuvra mii duolbbasmuvvá ovddal ja maŋil. Čielgedávttit, laktásan ligameantat, deahkit, čielgemeningatčielgeskoađit ja [[cerebrospinalgolggus]] (CSF) suodjalit čielgeađđama. Dat álgá čielgeađajoatkagis ''(medulla oblongata)'' mii lea oaiveskálžžu vuolit ráiggi ''foramen magnus'' buohta. Njuoratmánáin čielgeađđama inferioravuolit oassi dábálaččat mannájohtá gitta L2 ja L3 čielgedávttigaskasaš diskka buohta. miiBuot leačilgedávttiin L2leat nummirat ja L3L2 čielgedávttiidlea gaskkassullii alimiid ráje. Ollesolbmuin čielgeađa nohkájohtá gitta L1-L2 diskka buohta, muhto vuolit asehis oassi, ''conus medularis'', sáhttá nohkkat T12-dásis dahje L3-dásis. Dieinna lágiin čielgeađa dušše gávdno spinalkánalačielgekánala superiorabajit guovtti goalmmádasas. Čielgeađa lea assáiassu guovtti báikkis,sajis. Daid sajiin čielgeađa lahtuidvuolggaha innerveremanearvvaid dihtelahtuide:

* ''Intumescentia cervicalis'' lea čielgeađđama segmeanttaid C4 ja T1 gaskkas. Anteriora ovssiin (''ramus'') boahtávuolgá ''plexus brachialis'' mii innervere bajit lahtuidgieđaid.

* ''Intumescentia lumbosacralis'' lea segmeanttaid L1 ja S3 gaskkas. Anteriora ovssiin boahtá ''plexus sacralis'' ja ''plexus lumbalis'' mat innerveret vuolit lahtuidjulggiid. SpinalnearvvatNearvvat mat bohtetvulget dán assás nearvaoasis ráhkadit nearvagihppu man namma lea ''cauda equina'', mii(=heastaseaibi). leaGo gihppudát spinalnearvvainnearvagihppu matgáržžohallá mannetde ''cisternaolmmoš lumbalis'''abuohccá Cauda equina čađasyndromii.

Čielgeađđama váldofunkšuvdna lea jođihit nearvaimpulssaid vuoigŋašiid ja rupmaša perifera orgánaid gaskkas. Muhtimin goitge sáhttáčielgeađa iešalddes sáddestitsádde mohtorsignalaid dehkiide "jearakeahttá" vuoigŋašiin. Dát signalat gohčoduvvojit refleaksan.