Erohusat artihkkala «Olmmošvuoigatvuođaid oppamáilmmálaš julggaštus» veršuvnnaid gaskkas
Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
div |
div |
||
Gurgadas 1:
[[Fiila:Eleanor_Roosevelt_and_Human_Rights_Declaration.jpg|mini|300x300px|Eleanor Roosevelt ja olmmošvuoigatvuođaid oppamáilmmálaš julggaštus.]]
'''Olmmošvuoigatvuođaid oppamáilmmálaš julggaštus''' lea julggaštus man [[Ovttastuvvan našuvnnat]] leat dohkkehan[[juovlamánu 10.]] b. [[1948]] dan goalmmát [[Ovttastuvvan našuvnnaid oaivečoahkkin|oaivečoahkkimis]]. Julggaštusa dohkkeheamis jienastii 48 riikka. Ii mihkkige riika leat jienastan vuostái, muhto gávcci riikka biehtadii jienasteamis ([[Sovjetlihttu]] ja eará [[nuortabloka|nuortablokka]] riikkat, [[Lulli-Afrihká]] ja [[Saudi-Arábia]])
Dakkaviđe dan historjjálaš dáhpáhusa maŋŋel oaivečoahkkin ávžžui buot miellahtoriikkaid almmustahttit julggaštusa. Riikkaid dáhttojuvvui "juohkit ja lasihit dieđuid, lohkat ja čilget dan skuvllain ja eará oahppolágádusain eará riikkaid ja guovlluid beroškeahttá politihkalaš diliin".<ref>http://www.unhchr.ch/udhr/lang/fin.htm {{fi}}</ref>
Eanaš julggaštusa sisdoalus lea maŋŋelis nannen guovtti riikkaidgaskasaš [[oktasašsoahpamuš|oktasašsoahpamušain]] main nubbi guoská [[siviila- ja politihkalaš vuoigatvuođat|siviila- ja politihkalaš vuoigatvuođaide]] (SP-soahpamuš), nubbi fas [[ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehuslaš vuoigatvuođat|ekonomalaš, sosiálalaš ja čuvgehuslaš vuoigatvuođaide]] (ESČ-soahpamuš)
Julggaštusa virggálaš teaksta lea oažžumis ON guđa virggálaš gillii: [[Arábagiella|arábagillii]], [[Eaŋgalsgiella|eaŋgalasgillii]], [[Fránskkagiella|fránskkagillii]], [[Kiinnágiella|kiinnágillii]] ja [[Ruoššagiella|ruoššagillii]]. Dasa lassin máŋga ON miellahtoriikkain leat čuvvon oaivečoahkkima ávžžuhusa ja [[jorgaleapmi|jorgalan]] julggaštusa iežas gillii. Dan rádjái julggaštus lea jorgaluvvon 369 [[Giella|gillii]] dahje suopmanii.
| |||