Erohusat artihkkala «Bistevaš obstruktiiva vuoigŋandávda» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu biddjon
liŋkkat
Mudden liŋkkaid.
Gurgadas 1:
[[Fiila:Oxygen therapy.jpg|mini|Go dávda lea verránan dan muddii ahte ii nagot vuoigŋat lasi oksygena haga, dalle oažžu bissovaš oksygenaterapiija (''eŋg. long term oxygen therapy).'' Govas lea guoddinbierggas mii addá [[oksygena]]. Geahppa bierggas man sáhttá guoddit lea dehálaš buoridan dihte pasientta eallinkvalitehta.]]
 
'''Kronalaš obstruktiiva geahpesdávda''' ('''KOGD''') lea [[geahpesdávda]]dávda manmii čuohcá geahppáide. Dávdda dovdomearkkat leat bistevaš [[vuoigŋanváttisvuohta|vuoigŋanváttisvuođat]] ja váilevaš [[áibmorávdnji]] [[vuoiŋŋahat|vuoiŋŋahagaid]] siste. Mihtilmas dávdamearkkat lea lahppasaddat ja gosadit šliivvi. KOGD lea dávda mii vearrána áiggi mielde. Dávdda loahppageahčen beaivválaš buđaldeamit dego vázzit ja gárvodit sáhttet leat lossadat.
 
KOGD váldosivva lea [[borgguheapmi]]. [[Áibmonuoskkideapmi]] ja genehtalaš dagaldagat váikkuhit veaháš. Dábálaš áibmonuoskkideapmi [[ovddidanriika|ovddidanriikkain]] (''eŋg. developing countries'') leat dolat moskkuviesuin. Bissovaš eksponeren dakkár hilašteaddji ávdnasiidda dagaha [[vuolševástádusVuolši|vuolševástádusa]]a (''eŋg. inflammatory response'') geahppáin. Dainna lágiin vuoiŋŋahagat gáržot ja [[Gođus|geahpesgođus]] bieđgana.
 
[[Medisiinnalaš diagnosa|Diagnosa]] vuođđu lea váilevaš áibmorávdnji ja dan mihtida omd [[spirometriija]]in. Spirometriijain iskkada man ollu biekka geahppát nagodit bossut.
 
Eanas KOGD-dáhpáhusat leat bisseheames jus unnida eksponerema riskadagaldagaide. Ovdamearkka dihte heaitit borgguheames ja buoridit [[áibmokvalitehta]]áimmu kvalitehta olgun ja viesuid siste. [[Dálkkas|Dálkkodeapmi]] sáhttá njoahcudit dávdda vearráneami muhto dearvvašmuvvan ii leat vejolaš. KOGD-dálkkodeamit leat omd. [[boahkuheapmi]] ja sisavuoigŋandálkasat dego [[steroida]]t ja [[bronkodiláhtora]]t. Soapmásat ávkašuvvet bissovaš oksygenaterapiijain dahje [[geahpessirdin|geahpessirdimiin]]. Pasienttat geat fáhkka buohccájit soitet dárbbašit divššu [[buohcceviessu|buohcceviesus]].
 
KOGD dábálaččat bohciida badjel 40-jahkásaš olbmuide. Dat lea seamma dábálaš [[dievdu|dievdduin]] ja [[nisson]]iin. 1990 2,4 miljovnna olbmo jápme KOGD'ii. Jápminlohku lea lassánan jagiid mielde ja 2015 3,2 miljovnna olbmo jápme. Dutkit jáhkket jápminlogu lassánit velá eambbo dan dihte go eanet olbmot go ovdal borgguhit ovddidanriikkain.