Erohusat artihkkala «Bistevaš obstruktiiva vuoigŋandávda» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
Ođđa artihkal «Kronalaš obstruktiiva geahpesdávda» álggahuvvui: «'''Kronalaš obstruktiiva geahpesdávda (KOGD)''' lea geahpesdávda man dovdome...»
 
Čoahkkáigeassu váilu
Gurgadas 1:
'''Kronalaš obstruktiiva geahpesdávda (KOGD)''' lea geahpesdávda man dovdomearkkat leat bistevaš vuoigŋanváttisvuođat ja váilevaš áibmorávdnji vuoigŋangeidnosiid siste. Mihtilmas dávdamearkkat lea lahppasaddat ja gosadit šliivvi. KOGD lea dávda mii vearrána áiggi mielde. Dávdda loahppageahčen beaivválaš buđaldeamit dego vázzit ja gárvodit sáhttet leat lossadat.
 
KOGD váldosivva lea borgguheapmi. Áibmonuoskkideapmi ja genehtalaš dagaldagat váikkuhit veaháš. Dábálaš áibmonuoskkideapmi ovddidanriikkain (''eŋg. developing countries'') leat dolat moskkuviesuin. Bissovaš eksponeren dakkár hilašteaddji ávdnasiidda dagaha vuolševástádusa (''eŋg. inflammatory response'') geahppáin. Dainna lágiin vuoiŋgnangeidnosat gáržot ja [[Gođus|geahpesgođus]] bieđgana.
 
Diagnosa vuođđu lea váilevaš áibmorávdnji ja dan mihtida omd spirometriijain. Spirometriijain iskkada man ollu biekka geahppát nagodit bossut.
 
Eanas KOGD-dáhpŋhusat leat bisseheames jus unnida eksponereneksponerema riskadagaldagaide. Ovdamearkka dihte heaitit borgguheames ja buoridit áibmokvalitehta olgun ja visuidviesuid siste. Dálkkodeapmi sáhttá njoahcudit dávdda vearráneami muhto dearvvašmuvvan ii leat vejolaš. KOGD-dálkkodeamit leat omd. boahkuheapmi ja inhalerendálkasat dego steroidat ja bronkodiláhtorat. Soapmásat ávkašuvvet bissovaš oksygenaterapiijain dahje geahpessirdimiin. Pasientat geat fáhkka buohccájit soitet dárbbašit divššu buohcceviesus.
 
KOPD dábálaččat bohciida badjel 40-jahkásaš olbmuide. Dat lea seamma dábálaš dievddutin ja nissoniin. 1990 2,4 miljovnna olbmo jápme KOPD'ii. Jápminlohku lea lassánan jagiid mielde ja 2015 3,2 miljovnna olbmo jápme. Dutkit jáhkket jápminlogu lassánit velá eambbo dan dihte go eanet olbmot go ovdal borgguhit ovddidanriikkain.