Erohusat artihkkala «Suopma» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
divvun
Gurgadas 30:
 
'''Suopma''' dahjege '''Suoma dásseváldi''' ([[suomagiella|suomagillii]] ''Suomi'', ''Suomen tasavalta'', [[ruoŧagiella|ruoŧagillii]] ''Finland'', ''Republiken Finland'') lea iehčanas [[dásseváldi]] [[Eurohpá]]s, [[Nuortamearra|Nuortameara]] [[almmiguovllut|nuortadavabealde]].
Suoma rádjeriikkat leat [[Ruoŧŧa]] [[almmiguovllut|oarjin]], [[Norga]] [[almmiguovllut|davvin]], [[Ruošša]] [[almmiguovllut|nuortin]] ja [[Suomaluokta|Suomaluovtta]] lulábealde [[EstlándaEstteana|Estteeana]]. [[Ålánda]] lea demilitariserejuvvon autonomalaš eanangoddi, mii gullá Supmii.
 
[[Suoma vuođđoláhka|Suoma vuođđolága]] mielde Suoma riikkagielat leat suomagiella ja ruoŧagiella. Vuođđolága mielde [[Sámit|sámiin]] [[álgoálbmot|álgoálbmogin]], [[románain]] ja eará vehádatjoavkkuinunnitlohkoálbmogiin lea vuoigatvuohta bajásdoallatdoallat ja ovddidit iežas giela ja kultuvrra.
 
Suoma oaivegávpot lea [[Helsset]] (suomagillii ''Helsinki'', ruoŧagillii ''Helsingfors''). Suomas leat sullii 5,3 miljovnna ássi. Suopma gullá [[Eurohpá Uniovdna|Eurohpá Uniovdnii]] ja [[Davviriikkat|Davviriikkaide]].
 
== Historjá ==
 
=== Ovdahistorjá ===
Suopma lei jieŋa vuolde maŋimus [[jiekŋabadji|jiekŋabaji]] áigge. Go jiekŋa álggii suddat sullii 10 000 jagi dassái, saddjii ja hápmii dat ollu eatnama. Vuosttas mearkkat ássiin leat s. jagis 8000 oKr. Sii ledje bivdit ja guolásteaddjit. Sii bivde omd. [[guovža|guovžžaid]], lottiid ja njuorjjuid. [[EananduolluEanandoallu]] bođii Supmii s. 2000-1500 oKr. Olbmot gávppašedje goitge [[Ruošša]] ja [[Skandinávia]] guovllu ássiiguin. Suomas leat maiddai gávdnojuvvon badjel 60 [[báktemálemat|báktemálema]], mat leat eanas govat elliiguin.
 
Metállagálvui Suomas álge geavahit s. 1500 oKr. Oktasaččat jurddašit ahte [[ruovdeáigi]] bisttii Suomas gitta 1300-logu mKr rádjai. Dán áigge Ruoŧŧa ja [[Novgorod]] álge báhkkejit gilvvu Supmii.
Gurgadas 50⟶ 49:
Stáhta guovlohálddašeami dihte Suopma lei jagi 2009 rádjái juhkkojuvvon leanaide, mat ledje guđas (6).
 
1.# [[Lulli-Suoma leatna]]
4.# [[OuluOarje-Suoma leatna]]
 
2.# [[OarjeNuorta-Suoma leatna]]
5.# [[LappiOulu leatna]]
 
3.# [[Nuorta-SuomaLappi leatna]]
6.# [[Ålánda|Ålándda leatna]] lea stáhta guovddášhálddahusa organisašuvdna autonomalaš Ålándda eanangottis.
 
4. [[Oulu leatna]]
 
5. [[Lappi leatna]]
 
6. [[Ålánda|Ålándda leatna]] lea stáhta guovddášhálddahusa organisašuvdna autonomalaš Ålándda eanangottis.
 
[[File:Helsinki Cathedral in July 2004.jpg|thumb|230px|[[Helsset]]]]
Vižžojuvvon "https://se.wikipedia.org/wiki/Suopma" čujuhusas