Erohusat artihkkala «Israel Ruong» veršuvnnaid gaskkas
Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
Čállán. |
Divvon. |
||
Gurgadas 1:
'''Johan Israel Ruong''' (riegádan 1903:s Árjeluovas, jápmán 1986:s) lei ruoŧa-Sámi gielladutki, politihkkár ja professor sámegielas ja kultuvrras Uppsala universitehtas. Son lei daid čeahpimusaid searvvis dáid fáttáin, ja son searvvai sámedutkan bargguide ja barggai maid garrasit sámi vuoigatvuođaid ovddas.<ref
Israel Ruonga eatnigiella lei [[bihtánsámegiella]]. Su váhnemat leigga katekehtat ja oruiga Harrokas. Su váhnemat ja máŋga oappá ja vielja basttáhalle spánska golgodávdii (spanskesyken) mii bođii Árjeluktii 1920:s. Ruonga bajásšaddama birra Harrokas muitaluvvo vuđolaččat čállosis “''Harrok – ett samiskt nybygge i Pite Lappmark''” maid ''Kultur på karrig jord: festskrift til Asbjørn Nesheim'' almmuhii. Son čađahii oahpaheaddjioahpu [[Luleju]]s, ja barggai oahpaheaddjin Jukkasjärvis Nomadskolenis. 1943:s Ruong gárvii doavtterbarggu čállosiin ''Lappische Verbalableitung dargestellt auf Grundlage des Pitelappischen''. Gaskkal 1947-1967 barggai son johtaleaddjiskuvlabearráigeahččin. Ruong barggai iešguđetlágan oainnuiguin sámegiela dáfus, erenoamážit morfologiijain.
Ruong lei professor [[Sámegiella|sámegielas]] ja etnologiijas Uppsala universitehtas áigodagas 1949-1969,
ja oaččui persovnnalaš professoráhta 1969:s. Israel Ruong lei okta dain gii álggahii ''Davvi sámi instituhta'', ja son barggai maid álggahemiin ovtta sámi instituhta Upmis. Ovttas Knut Bergslandain lei son vuođđudeaddji ''Bergsland-Ruong-ortografiijai'' 1948:s. Dáinna ođđa ortografiijain almmuhii Ruong oahppogirjji ''Min sámegiella'' (1970). Ruong lei maid mielde sámepolitihkas ja vuođđudeamis SSR:s, ''Svenske Samarnas Riksförbund'' (Ruoŧa Sámiid Riikasearvi), 1950:s. Son lei sátnejođiheaddji SSR:s áigodagas 1959-1967. 1960:s 1973:a rádjái lei son redaktevra ''Samefolket'' aviissas.
Davvi sámi instituhtta vuođđudii 1983:s ''Israel Ruong-
==Girjjálašvuohta==
| |||