Erohusat artihkkala «Norgga vuođđoláhka» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu biddjon
Čoahkkáigeassu váilu
Miessi (ságastallan | rievdadusat)
eambbo vel jorgalan (oversatt resten)
Gurgadas 8:
 
==Vuođđolágarievdadusat==
[[Stuoradiggi]] čađahii stuorat vuođđolágarievdadusa [[20.beaivve guovvamánus]][[2007]]as. [[Parlamentarisma]], mii lei [[1884]]ii rájes leamaš čálatkeahtta [[vieruduvvonrievttalašnjuolggadus]], čállojuvvui [[Vuođđoláhka|vuđđoláhkii]]. Viidaseabbot heaittihuvvui Stuoradikkii juohkin [[Odeldiggi|Odeldikkis]] ja [[Láhkadiggi|Lágadikkis]] lágaáššiid meannudeamis. Lágat mearriduvvojit Stuoradikki dievasčoahkkimis. Dasalassin riikarievttiortnet rievdaduvvui nu ahte [[Riikariekti (Norga)|Riikariekti]] čoahkadus ja áššegieđahallan šattai eanet dálááigasaš ja geabbil.
[[Stuoradiggi]] čađahii stuorat vuođđolágarievdadusain [[20.beaivve guovvamánus]][[2007]]as.
 
== Vuođđolága giella ==
Go Vuođđoláhka lea deaŧalaš govastus, ja váruhan dihte ahte teakta lea riekta, šaddet rievdadusat Vuođđolágas čállojuvvot riektačállinvuogimielde mii lea 1814 jagi čálágiela lahka. Dan áigge lea [[dánska]] giella almmolaš čálágiella Norggas, ja [[dárogiella]] dušše unnan rievdaduvvui dánskagielas ovdal riektečállinreforbma 1907as. 1903as Vuođđolágas čáđahuvvui unnit lingvistialaš rievdadusa muhtin sániiin gos čállinvuohki lei rievdaduvvon 1814is rájes.
 
Buot eará rievdusat máŋŋel leat geahččalan nu lahka go vejolaš diktit leahket 1903 giela mielde, muhto lea mielddisbuktan muhtin ártegis sániind. Dárogiel sátni "miljø" lea čállojuvvon boaresáigasaš vuogi mielde "milieu", muhto dat ođđaáigasaš mearkašupmi sátnai ii lean dovddusin 1903as. Viidaseabbo čállojuvvojit [[sámit|sámiid]] birra "sámi álbmotčearda" ("den samiske Folkegruppe"), váikko dárogiel "samisk" sáni ii lean dábalaš atnit ovdal 1970-logus. Sihke 1814:s ja 1903:s livčči atnojuvvon dárogiel sátni "lappisk", jus Vuođđolágas livčči leamas mearradusat sámiid birra, otne lea "lapp" sátni
 
Norgga earenoamaš giellahistrojjá geažil lea Vuođđoláhka nu earálágan go dálááigasaš riektečállimis, juoga mii ii leat várra ovttage eara riika vuođđolágain.
 
== Olggobeal leaŋkkat ==
{{wikisource-no|Constitution for Kongeriget Norge}}
*http://www.gonagasviessu.no/c74945/artikkel/vis.html?tid=75746
*[http://www.vg.no/pub/vgart.hbs?artid=155467 Reform av Grunnloven] (VG, 2007)
* [http://www.lovdata.no/all/nl-18140517-000.html Gjeldende Grunnlov]
* [http://www.stortinget.no/saker/dokumenter/dok12_03_04.html Dokument nr. 12 (2003-2004)] Grunnlovsforslag fremsatt på det 148. Storting