Erohusat artihkkala «Johan Nygaardsvold» veršuvnnaid gaskkas

Sisdoallu sihkkojuvvon Sisdoallu lasihuvvon
Margget (ságastallan | rievdadusat)
jorgaleamen
 
Margget (ságastallan | rievdadusat)
Čoahkkáigeassu váilu
Gurgadas 1:
Johan Nygaardsvold (riegádan čakčamánu 6.beaivve 1879, jápmán njukčamánu 13.beaivve 1952), leai maid dovddusin Gubben namain, leai norgga bargiidbellodagapolitihkkár, párlamentáralaš jođiheaddji Bargiidbellodaga stuorradikkejovkui jagiin 1932-1935 ja stádaministtarin áigodagas 1935-1945.
 
Maŋŋá go ráđđehus bággehallui guođđit Norgga geassemánus 1940, de jođihii son eksiilaráđđehusa Londonis gitta 1945 giđa rádjai. Son ásahii dan nuppi norgga ráđđehusa mas leai vuođđu Norgga Bargiidbellodahkii njukčamánu 20.b. 1935, maŋŋá go bellodat leai dahkan dan nu gohčoduvvon Heahtesoabadallama Boanddaidbeloodagain/Bondepartiet. Jagi 1910 álbmotlogahallama dieđuid vuođul fárrii son USA:ii jagis 1902 ja fas máhcai Norgii jagis 1907. Doppe son barggai ruovdemáđibargin ja ásai Spokane gávpogis.[1]
Etter at regjeringen ble tvunget til å forlate Norge i juni 1940, ledet Nygaardsvold eksilregjeringen i London frem til våren 1945. Han opprettet den andre norske regjering med basis i Det norske Arbeiderparti 20. mars 1935, etter at partiet hadde inngått det såkalte Kriseforliket med Bondepartiet.
I følge Folketellingen 1910 utvandret Johan Nygaardsvold til USA i 1902 og flyttet tilbake til Norge i 1907. Han jobbet der som jernbanearbeider og bodde i byen Spokane.[1]
Da tyskerne invaderte Norge 9. april 1940 flyktet Nygaardsvold først til Hamar og senere til Elverum med sin regjering og til slutt til London den 7. juni. Derfra ledet han den såkalte Londonregjeringen frem til 31. mai 1945. Han fråtrådte sin stilling den 25. juni 1945. I tiden etter frigjøringen ble Nygaardsvold og hans regjering utsatt for sterk kritikk for sin manglende forsvarsberedskap og håndteringen av invasjonen i 1940. Undersøkelseskommisjonen av 1945 konkluderte imidlertid i sin rapport til Stortinget at selv om man ikke kunne frita Nygaardsvold for en del av ansvaret for den manglende beredskapen før og ved krigsutbruddet, måtte han berømmes for sitt arbeide i Storbritannia under krigsårene.
Da regjeringen Nygaardsvold gikk av, bevilget Stortinget Nygaardsvold æreslønn.
Nygaardsvold fikk borgerdådsmedaljen i gull i 1949.
Litteratur [rediger]
Berntsen, Harald: I malstrømmen: Johan Nygaardsvold 1879–1952 (1991)
Se også [rediger]
Johan Nygaardsvolds regjering
 
Go duiskalaččat bahkkejedje Norgii cuoŋománu 9.beaivve 1940, de báhtarii son vuos Hamar gávpogii, dasto Elverum:ii su ráđđehusain ja loahpas London:ii geassemánu 7.beaivve. Doppe son jođihii dan nu gohčoduvvon Londonráđđehusa gitta miessemánu 31.beaivve jagi 1945 rádjai. Son guđii virggistis geassemánu 25.beaivve jagis 1945. Friddjavuođa maŋŋá oaččui son ja su ráđđehus garra cuiggodeami váilevaš suodjalusráhkkaneamis ja dan mo gieđahalle go Norgii bahkkejedje. Jagi 1945 Guorahallankommišuvnda gávnnahedje gaskaboddosaččat sin rápporttas ahte Stuorradiggái ahte vaikko vel eai sáhttán Nygaardsvold:a luvvet dan ovddasvástádusas, man váilevaččat leai ráhkkanuvvon soahtái sihke ovdal ja maŋŋil, de goit fertii son rámiduvvot su barggus Stuorrabritannias soahtejagiin. Go su ráđđehus eretgeassádii, juolludii Stuorradiggi Nygaardsvoldii gudnebálkká. Son maid fitnii erenoamaš barggus ovddas boargármedálja gollis jagis 1949.
Referanser [rediger]
1. ^ Folketelling 1910 for Malvik herred (norsk). Digitalarkivet. Besøkt 1. desember 2010(2010-12-01 ).
Eksterne lenker [rediger]
Johan Nygaardsvolds museum
Stortinget.no – Biografi
Portrett av Johan Nygaardsvold 1934, Oslo museum